Mẹo vệ sinh và bảo quản đồ thờ bằng gỗ để giữ vẻ đẹp lâu dài

Ưu điểm và nhược điểm của đồ thờ bằng gỗ

Ưu điểm

Đồ thờ cúng từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong không gian tâm linh của mỗi gia đình Việt Nam. Trong số các chất liệu được sử dụng để chế tác đồ thờ, gỗ luôn chiếm vị trí đặc biệt nhờ những ưu điểm vượt trội cả về mặt thẩm mỹ, tâm linh lẫn giá trị sử dụng.

Thẩm mỹ và mang tính linh thiêng
Gỗ là chất liệu mang vẻ đẹp tự nhiên, mộc mạc, gần gũi với con người với những đường vân tự nhiên. Trong quan niệm truyền thống, đồ thờ bằng gỗ không chỉ thể hiện sự hòa hợp với thiên nhiên mà còn tạo nên sự ấm áp, trang nghiêm cho không gian thờ cúng.

Tính phong thủy
Trong phong thủy, gỗ thuộc hành Mộc, tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển và gắn kết. Đặt đồ thờ bằng gỗ trong không gian thờ cúng giúp tạo cân bằng năng lượng, mang lại sự bình an, may mắn cho gia đình.

Độ bền cao, giá trị sử dụng lâu dài
Các loại gỗ thường được sử dụng để chế tác đồ thờ như gỗ hương, gỗ gụ, gỗ mít đều có độ bền rất tốt. Chúng không chỉ chống mối mọt, cong vênh mà còn giữ được màu sắc và đường vân đẹp theo năm tháng. Sự trường tồn của đồ thờ bằng gỗ cũng là biểu tượng cho mối liên kết tâm linh bền vững giữa nhiều thế hệ con cháu và tổ tiên, thần phật.

Dễ chế tác
Gỗ là chất liệu dễ chế tác với thớ gỗ mềm, dễ đục đẽo và chạm khắc thành nhiều kiểu dáng, kích thước và mẫu mã, phù hợp với mọi không gian thờ cúng từ nhỏ đến lớn. Khi được chạm khắc thủ công, những chi tiết trên bề mặt gỗ còn tôn lên sự khéo léo, tài hoa của người nghệ nhân. Các đồ thờ như tượng gỗ đẹp, bàn thờ, hoành phi câu đối, tượng thần phật, cặp lục bình hay hương án gỗ đều mang giá trị cao cả về mặt sử dụng lẫn tâm linh.

Nhược điểm

Dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường: Đồ thờ bằng gỗ có thể bị nứt nẻ hoặc mốc nếu đặt trong môi trường ẩm ướt, hoặc bị co ngót, bạc màu khi tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp.

Nguy cơ mối mọt: Nếu không được xử lý và bảo quản tốt, gỗ vẫn có khả năng bị mối mọt xâm nhập, làm giảm tuổi thọ và thẩm mỹ.

Chi phí cao: Một số loại gỗ quý hoặc đồ thờ cần chế tác thủ công tinh xảo thường có giá thành đắt đỏ, khó tiếp cận với gia đình có kinh phí thấp.

Mẹo vệ sinh và bảo quản đồ thờ bằng gỗ hiệu quả

Hướng dẫn vệ sinh đồ thờ bằng gỗ

Chuẩn bị dụng cụ vệ sinh

Khi chọn dụng cụ vệ sinh, bạn cần lựa chọn cẩn thận không chỉ để bảo vệ và làm sạch đồ thờ mà còn là cách để thể hiện sự kính trọng đối với các bậc bề trên. Bạn nên sử dụng bàn chải lông mềm và khăn mới hoặc khăn chuyên dùng để lau đồ thờ, mềm và không xơ để lau chùi. 

Tránh dùng các loại hóa chất tẩy rửa mạnh, vì chúng có thể làm hỏng lớp bảo vệ tự nhiên của gỗ. Bạn có thể chuẩn bị dung dịch tự nhiên như giấm pha loãng với nước để lau đồ thờ vì dung dịch này vừa có tính làm sạch tốt, vừa an toàn cho bề mặt gỗ. 

Tiến hành vệ sinh

Khi vệ sinh đồ thờ bằng gỗ, hãy dùng khăn mềm thấm nhẹ dung dịch tẩy rửa đã chuẩn bị, lau nhẹ nhàng bề mặt gỗ theo chiều vân gỗ để tránh trầy xước. Sau khi lau xong, sử dụng khăn khô lau lại để đồ thờ không bị ẩm, giữ được độ bền và vẻ đẹp tự nhiên.

Đối với các chi tiết trang trí nhỏ, dùng bàn chải lông mềm chà nhẹ để loại bỏ bụi bẩn tích tụ trong các khe, góc khuất. Cách làm này không chỉ làm sạch mà còn giúp tôn lên vẻ sáng bóng và tinh xảo của đồ thờ.

Xử lý vết bẩn

• Cách 1: Trộn dầu ăn với bột gạo, bột mì theo tỉ lệ đều nhau, đắp lên vết bẩn, sau đó dùng khăn ẩm lâu lại.
• Cách 2: Đổ baking soda hoặc kem đánh răng lên vết bẩn và dùng khăn lau lại.
• Cách 3: Trộn bột nở với dầu oliu theo tỉ lệ đều nhau, đắp lên vết bẩn và dùng khăn ẩm lau lại.

Xử lý vết xước

• Cách 1: Lấy quả hạnh nhân hoặc đầu quả óc chó chà vào vết xước và dùng khăn mềm lau lại.
• Cách 2: Hòa giấm và dầu oliu theo tỉ lệ đều nhau, bôi lên vết xước và dùng khăn mềm lau lại.
• Cách 3: Chọn sáp màu có màu tương tự với đồ thờ và bôi lên vết xước, sau đó dùng khăn khô miết qua để tạo bề mặt phẳng và mịn, dùng sơn bóng hoặc sơn móng tay trong suốt để bôi lên vết xước và đợi khô.
• Cách 4: Đối với bàn thờ có màu trầm, có thể dùng khăn mềm nhúng vào bã cà phê ẩm và bôi lên vết xước.

Lưu ý bảo quản đồ thờ bằng gỗ

Để giữ cho đồ thờ bằng gỗ luôn bền đẹp và có giá trị tâm linh, gia chủ cần lưu ý những điều sau:

• Đặt nơi khô thoáng: Tránh đặt đồ thờ ở khu vực ẩm ướt, dễ tích tụ bụi bẩn hoặc bị ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài. Không đổ nước trực tiếp lên bề mặt bàn thờ, vì điều này có thể làm gỗ bị phồng rộp, mất độ bền.
• Tránh tiếp xúc ánh nắng mặt trời: Để đồ thờ không bị bạc màu hoặc nứt nẻ, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng. Thay vào đó, gia chủ nên sử dụng đèn LED với ánh sáng dịu để tạo không gian trang trọng và bảo vệ bề mặt gỗ.
• Ngăn khói và bụi bẩn từ bên ngoài: Khói thuốc, mùi nấu ăn ám vào không gian thờ, đặc biệt là tượng gỗ thờ, có thể coi là bất kính, đồng thời ảnh hưởng đến chất lượng đồ thờ trong thời gian dài. Nếu điều kiện không gian không cho phép, gia chủ nên sử dụng rèm che hoặc các biện pháp cách ly không gian thờ để bảo vệ đồ gỗ.
• Dùng sản phẩm bảo vệ và bảo dưỡng đồ gỗ: Bạn nên định kỳ sử dụng các loại sơn phủ bảo vệ, dầu dưỡng hoặc các chất bảo dưỡng gỗ tự nhiên như sáp ong để giữ cho đồ thờ luôn sáng bóng và bền.

Kiểm tra định kỳ

Để giữ được vẻ đẹp và tuổi thọ của đồ thờ bằng gỗ, bạn cần kiểm tra những đồ này định kỳ. Hàng tháng, nên kiểm tra bề mặt gỗ để phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng như trầy xước, nứt vỡ hoặc mối mọt. Nếu phát hiện mối mọt, cần xử lý kịp thời bằng cách sử dụng các biện pháp diệt mối an toàn hoặc liên hệ chuyên gia.

Ngoài ra, kiểm tra môi trường xung quanh đồ thờ, đảm bảo nơi đặt luôn khô thoáng, không bị ẩm ướt hay tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mạnh để tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng gỗ.