Sập thờ, bàn thờ ô xa và án gian thờ khác nhau ở điểm nào?

Sập thờ

Sập thờ là loại bàn thờ có kích thước lớn nhất và chiều cao thấp nhất trong ba loại (sập thờ, bàn thờ ô xa và án gian thờ),thường được sử dụng trong các không gian thờ rộng rãi như nhà thờ họ, từ đường hoặc điện thờ. Đặc điểm nổi bật của sập thờ là bốn chân trụ lớn, đường kính dao động từ 18 đến 25cm, được chạm khắc hoa văn tinh xảo, mang lại cảm giác bề thế và vững chắc.

Một điểm đặc trưng khác của sập thờ là có kết hợp với bàn cúng cơm – một bàn thờ nhỏ hơn đặt phía trước, giúp tăng diện tích bày biện lễ vật trong các dịp cúng giỗ, lễ Tết. Ngoài chức năng thờ cúng, sập thờ còn mang ý nghĩa sâu sắc về phong thủy, thể hiện mong muốn của gia chủ về sự hạnh phúc, thành công, may mắn và trường thọ.

Nhờ vẻ uy nghi và tính truyền thống, sập thờ thường được làm từ các loại gỗ quý như gỗ gụ, gỗ mít hoặc gỗ hương, có độ bền lâu dài, đồng thời tôn lên vẻ trang trọng cho không gian thờ cúng.

Bàn thờ ô xa

Bàn thờ ô xa là một loại bàn thờ truyền thống có từ lâu đời trong văn hóa tâm linh của người Việt, nổi bật với thiết kế độc đáo và mang đậm giá trị nghệ thuật. Điểm đặc trưng của bàn thờ ô xa nằm ở các mặt bàn thờ được chia thành nhiều ô hình vuông và chữ nhật nhỏ với không gian chìm bên trong. Mỗi ô thường được chạm khắc tỉ mỉ với những họa tiết tinh xảo, mô phỏng các họa tiết và bức tranh dân gian, thể hiện nét đẹp văn hóa và tín ngưỡng của người Việt.

Bốn chân của bàn thờ ô xa thường ít hoặc không chạm khắc họa tiết, giúp tổng thể bàn thờ giữ được vẻ trang trọng và vững chắc. Một đặc điểm quan trọng khác là các họa tiết trên bàn thờ thường được sơn son thếp vàng hoặc thếp bạc phủ hoàng kim, tạo nên vẻ đẹp rực rỡ đồng thời giúp bảo vệ các chi tiết chạm trổ khỏi tác động của môi trường. 

Để tăng độ bền và giữ được vẻ đẹp của bàn thờ trong thời gian dài, bên trong mỗi ô có thể lắp thêm một lớp kính bảo vệ các họa tiết bên trong khỏi tác động của môi trường như bụi bẩn, độ ẩm,...

Nguồn gốc của bàn thờ ô xa xuất phát từ tín ngưỡng dân gian ngày xưa, người Việt tin rằng ô xa mang ý nghĩa bảo vệ, đem lại phước lành cho gia đình. Chính vì vậy, bàn thờ ô xa thường xuất hiện trong những không gian thờ cúng mang đậm truyền thống tâm linh.

Án gian thờ

Án gian thờ có kích thước nhỏ hơn sập thờ, có thể tương đương hoặc nhỏ hơn bàn thờ ô xa với chiều cao tiêu chuẩn khoảng 1m27. Đây là kiểu bàn thờ mang vẻ đẹp thanh nhã, đơn giản nhưng vẫn mang lại không khí trang nghiêm nhờ các hoa văn chạm khắc tỉ mỉ trên phần đế thờ và viền bàn thờ. Điểm đặc biệt của án gian thờ là các họa tiết không được chạm trổ trực tiếp trên bốn chân trụ mà tập trung ở phần viền, tạo nên hình dáng như một tấm cửa võng mềm mại và tinh tế.

Bốn chân trụ của án gian thờ thường giữ nguyên vẻ đơn giản, không trang trí họa tiết, với hai kiểu phổ biến là chân quỳ và chân đứng, giúp bàn thờ vững chắc theo thời gian. Các hoa văn trên án gian thờ thường mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, bao gồm hình ảnh đầu rồng, tứ linh (long, lân, quy, phụng) cùng các họa tiết hoa đào, hoa mai – biểu tượng của sự trường thọ và may mắn.

Với thiết kế thanh thoát và tinh tế, bàn án gian thờ thường phù hợp với những không gian thờ cúng gia đình hoặc từ đường có diện tích vừa phải, vừa đảm bảo tính thẩm mỹ vừa giữ được nét truyền thống trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt.

Khi nào nên đặt sập thờ, ô xa thờ và án gian thờ?

Việc lựa chọn sập thờ, bàn thờ ô xa hay án gian thờ phụ thuộc vào không gian thờ cúng, nhu cầu sử dụng và yếu tố phong thủy. Mỗi loại bàn thờ mang một ý nghĩa riêng, phù hợp với từng hoàn cảnh khác nhau.

Khi nào nên đặt sập thờ?

Sập thờ có kích thước lớn, thiết kế bề thế với bốn chân trụ chắc chắn, thường phù hợp với không gian rộng như nhà thờ họ, đình, chùa hoặc từ đường. Nếu gia đình có truyền thống tổ chức cúng giỗ lớn, thờ cúng nhiều đời tổ tiên, con cháu đông hoặc cần nhiều diện tích để bày lễ vật thì nên chọn sập thờ khi thiết kế nhà thờ.

Khi nào nên đặt bàn thờ ô xa?

Bàn thờ ô xa mang tính nghệ thuật cao, có nhiều họa tiết chạm khắc tinh xảo và thường được sơn son thếp vàng hoặc thếp bạc. Loại bàn thờ này phù hợp với những gia đình coi trọng yếu tố phong thủy và thẩm mỹ trong thờ cúng, đặc biệt là các không gian nhà thờ thiết kế theo kiểu cổ kính, trang trọng.

Khi nào nên đặt án gian thờ?

Án gian thờ có thiết kế nhỏ gọn hơn sập thờ, chiều cao khoảng 1m27, phù hợp với những không gian thờ cúng có diện tích vừa phải như phòng thờ trong nhà phố hoặc chung cư. Với phong cách đơn giản nhưng vẫn trang nghiêm, án gian thờ là lựa chọn thích hợp cho các gia đình muốn có một không gian thờ thanh nhã nhưng không quá cầu kỳ.