Các bước cần thực hiện và lưu ý khi lập bàn thờ mới
Ý nghĩa bàn thờ ô xa trong không gian thờ
Ô xa là một loại bàn thờ, đây là không gian để gia chủ bày trí di ảnh, tượng phật, tượng mẫu, bát nhang và các lễ vật dành cho những bậc bề trên được thờ cúng, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên và các vị thần phật.
Đặt bàn thờ ô xa trong gia đình tượng trưng cho sự kết nối thế giới hiện tại với những người đã khuất và với các vị thần linh, duy trì mối liên hệ tâm linh giữa các thế hệ. Theo quan niệm của người xưa, bàn thờ ô xa có khả năng bảo vệ và mang lại phước lành cho gia đình. Bàn thờ không chỉ là nơi thể hiện sự tôn trọng mà còn được tin rằng sẽ mang lại sự an lành và sự bảo vệ từ các bậc thần linh và tổ tiên đối với các thành viên trong gia đình.
Trang trí và lựa chọn họa tiết cho bàn thờ ô xa còn mang ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Ví dụ, những họa tiết như tứ linh (Long, Ly, Quy, Phụng) thường được khắc trên bàn thờ ô xa để cầu mong sự bảo hộ của trời đất tứ phương hoặc với họa tiết hồng trĩ biểu thị lòng yêu thương và sự đoàn kết trong gia đình và cộng đồng, thể hiện cho tình yêu quê hương, đất nước.
Ngoài ý nghĩa tâm linh và phong thủy, bàn thờ ô xa cũng góp phần làm tăng tính thẩm mỹ cho không gian thờ cúng. Với thiết kế trang nhã và các họa tiết chạm khắc tinh xảo, ô xa tạo ra một không gian thờ trang trọng và uy nghi, đồng thời thể hiện sự chăm sóc và tôn trọng của gia chủ đối với những nghi lễ truyền thống và với những bậc bề trên.
Những đặc điểm nổi bật tạo sự khác biệt của bàn thờ ô xa
Kiểu dáng bàn thờ
Bàn thờ ô xa là loại bàn thờ đứng với bốn chân, nổi bật với thiết kế đặc biệt khác biệt so với các loại bàn thờ đứng khác. Điểm nhấn của bàn thờ ô xa nằm ở mặt chính diện và hai mặt bên được chia thành các ô vuông rõ ràng.
Những ô vuông này được khoét sâu vào bên trong. Mỗi ô được chạm khắc các họa tiết tinh xảo, thường khắc họa những bức tranh mang đậm nét dân gian của người Việt Nam như tứ linh, tứ quý, mai điểu, hồng trĩ,... tạo nên vẻ đẹp vừa uy nghi, vừa độc đáo. Thiết kế này cần sự tinh tế và công phu trong quá trình chạm khắc từng chi tiết, đòi hỏi người nghệ nhân phải có tay nghề cao và mắt thẩm mỹ tốt.
Mỗi ô vuông trên bàn thờ có thể được để mở hoặc lồng tấm kính. Lồng kính có thể giúp bảo vệ các họa tiết được chạm khắc bên trong mỗi ô khỏi các tác động của môi trường như bụi bẩn, đồng thời giúp tăng thêm vẻ uy nghi và trang trọng của không gian thờ.
Họa tiết bàn thờ
Như đã nêu ở trên, họa tiết trang trí trên mỗi ô vuông của bàn thờ ô xa khắc họa những bức tranh riêng, phản ánh những ý nghĩa tâm linh và mong ước của gia chủ. Các họa tiết này thường là những chi tiết từ các bức tranh như Tứ quý, Tứ linh, Ngũ phúc, Bát tiên, Dạ cá, Tam đa,...
Mỗi ô vuông trở thành một bức tranh thu nhỏ, chứa đựng những họa tiết tinh xảo và sống động. Người nghệ nhân phải dành nhiều thời gian và công sức để tỉ mỉ chạm khắc từng chi tiết, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, khiến cho bàn thờ ô xa trở nên đặc biệt, không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu sắc.
Những họa tiết này không chỉ góp phần làm cho bàn thờ trở nên trang trọng và uy nghi hơn mà còn thể hiện được sự tinh tế và tâm huyết của người nghệ nhân cùng với lòng thành của gia chủ, tạo nên không gian thờ cúng trang nghiêm và đầy ý nghĩa.
Màu sắc bàn thờ
Màu sắc của bàn thờ ô xa mang nét đặc trưng và khác biệt so với những loại bàn thờ khác. Bàn thờ ô xa luôn được sơn son thếp vàng, thếp bạc hoặc dát vàng, tạo nên vẻ đẹp trang trọng và uy nghi. Lớp sơn phủ này giúp làm nổi bật các chi tiết chạm khắc tinh xảo, khiến mỗi họa tiết trên bàn thờ đều trở nên sống động và đẹp mắt hơn. Màu sắc rực rỡ và lớp vàng bạc óng ánh góp phần tạo nên không gian thờ trang trọng, phản ánh lòng thành kính của gia chủ đối với các bậc tiền nhân và thánh thần.
Mẫu bàn thờ ô xa chế tác tại làng nghề Sơn Đồng
Để có cái nhìn rõ ràng và chi tiết hơn về bàn thờ ô xa, bạn có thể tham khảo các mẫu bàn thờ ô xa được chế tác bởi các nghệ nhân của làng nghề Sơn Đồng.
