Loại gỗ làm hoành phi chất lượng và có độ bền cao
Đền thờ - nơi thờ các vị thánh thần và anh hùng dân tộc
Đền thờ là công trình kiến trúc truyền thống của Việt Nam thờ cúng các vị thánh, nhân vật lịch sử hay những cá nhân có công trạng đặc biệt được tôn vinh như thần thánh. Đền thờ thường gắn liền với tín ngưỡng dân gian, mang đậm nét văn hóa đặc trưng của từng địa phương.
Thiết kế đền thờ ở Việt Nam thường có kiến trúc độc đáo và tượng thờ đền điện được chế tác công phu, được xây dựng tại những địa điểm đặc biệt, thường gắn liền với xuất thân của vị được thờ cúng hoặc nơi diễn ra các sự tích liên quan đến họ. Một số ví dụ nổi bật bao gồm đền Voi Phục thờ Linh Lang Đại Vương, đền Bạch Mã thờ thần Long Đỗ, đền Quán Thánh thờ Huyền Thiên Trấn Vũ và đền Gióng thờ Thánh Gióng. Những ngôi đền này không chỉ mang giá trị tín ngưỡng mà còn có giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc.
Ngoài đền thờ những vị thần trong truyền thuyết, nhiều nơi còn có lập đền thờ các vị vua chúa, quan, tướng lĩnh có công với đất nước. Ví dụ như đền thờ Vua Hùng tại Phú Thọ, đền thờ Hai Bà Trưng tại Mê Linh hay đền thờ Đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo) tại Nam Định. Những ngôi đền này không chỉ là nơi thờ tượng thờ đền điện, tưởng nhớ, tri ân những người có công với đất nước, mà còn là biểu tượng của tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc.
Khi đến dâng hương tại đền thờ, người dân thường cầu nguyện trước tượng thờ đền điện để bày tỏ lòng biết ơn, tưởng nhớ đến các vị anh hùng, thánh nhân và mong muốn được phù hộ, gặp nhiều may mắn. Các lễ hội tại đền thường diễn ra vào những dịp đặc biệt, trở thành sự kiện thu hút đông đảo người dân tham gia, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Đình - nơi ngự Thành hoàng của ngôi làng
Đình làng là một biểu tượng quan trọng trong văn hóa truyền thống của Việt Nam. Ban đầu, đình chỉ đơn thuần là nơi để dân làng nghỉ chân. Tuy nhiên, từ thời Lê Sơ (thế kỷ XV-XVI),đình bắt đầu thờ Thành hoàng và trở thành nơi hội họp, bàn bạc công việc chung của làng xã. 
Thành hoàng còn gọi là Thần hoàng hay Thần Thành hoàng. Tùy theo từng làng, Thành hoàng có thể có những tên gọi khác nhau tùy theo các sự tích về ngôi làng đó, nhưng chung quy lại, vị thần này là người cai quản cõi thiêng của làng. Thành hoàng là vị thần bảo vệ đất nước và bảo hộ cho dân làng, giúp duy trì sự an lành và thịnh vượng cho người dân địa phương.
Kiến trúc đình làng Việt Nam được xây dựng dựa trên nguyên tắc phong thủy, thường nằm ở vị trí trung tâm của làng, thuận tiện cho việc tụ tập và tổ chức các sự kiện. Một đặc điểm quan trọng là đình thường hướng ra sông hoặc có ao, giếng phía trước, tạo thế “tụ thủy,” biểu tượng cho sự thịnh vượng và sinh khí cho cộng đồng. Cách bố trí này không chỉ mang lại sự hài hòa về mặt tâm linh mà còn thuận lợi cho sinh hoạt hàng ngày của dân làng.
Từ đó cho thấy, đình không chỉ là nơi thờ cúng và hội họp mà còn là biểu tượng văn hóa, giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển các giá trị cộng đồng, góp phần vào đời sống văn hóa của làng xã Việt Nam.
Chùa - nơi gửi gắm mong ước đến các vị Phật
Chùa là cơ sở tín ngưỡng quan trọng trong văn hóa Phật giáo tại Việt Nam, chùa là nơi thờ phụng các vị Phật, Bồ Tát, đồng thời là trung tâm sinh hoạt, tu hành và truyền bá đạo Phật. Được xây dựng với mục đích phục vụ đời sống tâm linh, chùa không chỉ dành cho tín đồ Phật giáo mà bất cứ ai, dù theo tôn giáo hay không, đều có thể đến thăm viếng, nghe giảng kinh và tham gia các nghi lễ.
Khác với đình, chùa thường được xây dựng tại những khu vực yên tĩnh, tách biệt với khu vực làng xã. Chùa thường được xây dựng trên các vùng núi cao để có không gian thanh tịnh và thoáng đãng, tạo điều kiện tốt cho việc tĩnh tâm và tu hành. Các ngôi chùa nổi tiếng như chùa Hương ở Mỹ Đức, Hà Nội, chùa Yên Tử ở Quảng Ninh, chùa Bái Đính ở Ninh Bình, đều nằm trên các ngọn núi, hòa mình với thiên nhiên, mang lại cảm giác thanh bình và linh thiêng.
Chùa ở Việt Nam thường không phải là một công trình đơn lẻ mà là một quần thể kiến trúc bao gồm nhiều công trình nhỏ đặt cạnh nhau. Thường bao gồm đại điện, nơi đặt tượng Phật và tượng Quan Âm Bồ Tát; khu vực lưu trú của tăng, ni; các gian thờ phụ; nơi lưu trú cho khách hành hương và các công trình phục vụ sinh hoạt hàng ngày.
Kiến trúc chùa Việt Nam cũng rất đa dạng, tùy theo nhánh nhỏ của Phật giáo mà chùa có thể mang những đặc trưng khác nhau về mặt cấu trúc và trang trí. Chùa theo Thiền tông thường có kiến trúc đơn giản, thanh thoát, trong khi chùa theo Tịnh Độ tông có thể có nhiều tôn tượng, phù điêu trang trí công phu hơn.
Các lễ hội chùa thường được tổ chức vào những dịp đặc biệt như Lễ Phật Đản, Lễ Vu Lan, thu hút đông đảo người dân đến cầu nguyện, tham gia các hoạt động, tạo nên không khí trang nghiêm và hòa hợp. Đây cũng là cơ hội để người dân tìm hiểu sâu hơn về đạo Phật, rèn luyện đức hạnh và tìm sự an lạc trong cuộc sống.
Miếu - không gian nhỏ thờ cúng các vị thành thần
Miếu là một di tích văn hóa quan trọng trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, có quy mô nhỏ hơn so với đền nhưng mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Các vị được thờ cúng trong miếu rất đa dạng và thường được dùng để gọi tên miếu như miếu Cô, miếu Cậu (thờ tượng Cô, tượng Cậu),miếu Sơn thần (thờ thần núi),miếu Hà Bá hoặc Thủy thần (thờ thần nước),miếu Thổ thần hoặc Hậu thổ (thờ thần đất).
Miếu thường được xây dựng ở những nơi yên tĩnh như gò cao, sườn núi, bờ sông hoặc đầu và cuối làng, giữ không gian yên tĩnh phù hợp cho quỷ thần an vị.
