Skip to content

Chọn nơi ngự cho tổ tiên và thần linh: Bàn thờ đứng hay bàn thờ treo?

Bàn thờ đứng và bàn thờ treo là hai mẫu bàn thờ được sử dụng rất phổ biến trong văn hóa thờ cúng của người Việt. Mỗi loại bàn thờ đều có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp cho những tình huống gia đình nhất định.

Phân biệt bàn thờ đứng và bàn thờ treo

Bàn thờ đứng

Bàn thờ đứng là loại bàn thờ có 4 chân, được đặt trực tiếp lên nền nhà. Loại bàn thờ này được chia thành nhiều loại với những tên gọi khác nhau như tủ thờ, án gian, sập thờ,... Trong đó, phổ biến nhất là bàn thờ ô xa với phần họa tiết được chia thành các ô, mỗi ô lại chứa đựng một họa tiết hoặc một bức tranh nổi tiếng trong văn hóa dân gian Việt Nam.

Khoảng cách từ mặt bàn thờ xuống đến nền nhà thường trong khoảng 1,07m đến 1,27m tùy thuộc vào không gian thờ và mệnh của gia chủ. Để chọn được kích thước bàn thờ đứng phù hợp, gia chủ nên sử dụng thước Lỗ Ban để chọn được những kích thước mang lại may mắn và điềm lành cho gia đình, chẳng hạn như kích thước bàn thờ đứng phổ biến nhất là 1,27m thuộc cung Vượng.

Bàn thờ ô xa
Bàn thờ ô xa

Thông thường bàn thờ đứng sẽ có 1 cấp, bát hương có thể đặt trực tiếp lên mặt bàn thờ hoặc đặt trên một bộ tam sơn. Bên cạnh đó, khi gia chủ muốn thờ nhiều bài vị cùng lúc, chẳng hạn như bàn thờ trong nhà thờ họ, thì nên sử dụng bàn thờ đứng cấp 2, cấp 3 để phân cấp và đảm bảo lề lối gia phong.

Bàn thờ treo

Bàn thờ treo là loại bàn thờ không có chân, gắn trực tiếp lên tường bằng đinh vít, thường cách nền nhà khoảng 2,34m và cách trần nhà khoảng 50cm đến 70cm. Con số này có thể lệch hơn một chút tùy theo không gian ngôi nhà hoặc tư vấn của đơn vị chế tác để lấy số đo thuộc cung tốt trên thước Lỗ Ban nhưng cần đảm bảo cao hơn đầu người ít nhất là 10cm.

Bàn thờ treo thường là loại 1 cấp do không gian hạn chế và khả năng chịu tải kém hơn so với bàn thờ đứng, trong một số trường hợp cũng có thể làm thành 2 cấp để thờ Phật. Kích thước bàn thờ treo tương đối nhỏ do cấu tạo và kết cấu treo có độ chịu tải hạn chế.

Nên chọn bàn thờ đứng hay bàn thờ treo?

Khi nào nên chọn bàn thờ đứng?

Bàn thờ đứng có thể đặt được cả trong không gian thờ riêng, như phòng thờ gia đình hoặc nhà thờ họ, và không gian phòng khách gia đình nhờ kích thước đa dạng và cảm giác uy nghi, linh thiêng mà nó mang lại. 

Bên cạnh đó, do có bốn chân trụ vững được đặt trên nền nhà nên bàn thờ đứng mang lại cảm giác vững chãi, chắc chắn hơn. Đồng thời, bàn thờ đứng có nhiều mẫu mã và họa tiết trang trí, phổ biến nhất là bàn thờ ô xa sơn son thếp vàng, cho gia chủ nhiều lựa chọn khi chế tác bàn thờ, lựa chọn được mẫu họa tiết mang ý nghĩa mà mình mong muốn.

Đồng thời, như đã nêu ở trên, mặt bàn thờ đứng cách nền nhà khoảng 1,27m, phù hợp với chiều cao của người trưởng thành Việt Nam, gần như ai cũng có thể đứng sắp lễ hoặc thắp hương trước bàn thờ đứng, kể cả người già.

Bàn thờ đứng có phần mặt bàn thờ rộng rãi, có thể bài trí nhiều loại đồ thờ hoặc lắp đặt thêm các cấp để thờ nhiều vị tổ tiên, thành thần cùng lúc, phù hợp cho những gia đình lớn hoặc nhà thờ họ. Bên cạnh đó, gia chủ có thể kết hợp bàn thờ đứng và bàn thờ treo với phần bàn thờ đứng thờ gia tiên và bàn thờ treo cao hơn sẽ để thờ phật.

Bàn thờ ô xa sơn son thếp vàng
Bàn thờ ô xa sơn son thếp vàng

Tuy nhiên, do có kích thước lớn và đặt trực tiếp trên nền nhà nên bàn thờ đứng thường chiếm một diện tích nhất định trong không gian thờ, tùy thuộc vào kích thước của bàn thờ. Khi đó, với những ngôi nhà có kích thước nhỏ như chung cư thì đặt bàn thờ đứng sẽ khá bất tiện, đòi hỏi phải bài trí không gian và thiết kế bàn thờ một cách khéo léo. Chẳng hạn như chọn những bàn thờ có các kích thước nhỏ hơn và tối giản về họa tiết.

Ngoài ra, một yếu tố quan trọng khác là giá thành. Bàn thờ đứng thường có giá thành cao hơn so với bàn thờ treo do tốn nhiều vật liệu hơn, công sức chế tác, lắp ráp và chi phí vận chuyển cũng cần bỏ ra nhiều hơn. Do đó, với những gia đình có ngân sách hạn chế thì chọn bàn thờ đứng có thể không phù hợp.

Khi nào nên chọn bàn thờ treo?

Bàn thờ treo có ưu thế nhỏ gọn nên có thể treo ở nhiều không gian khác nhau mà không lo chiếm nhiều diện tích, phù hợp cho những ngôi nhà hoặc căn hộ có kích thước hạn chế. Đồng thời, do được gắn trên tường nên bàn thờ treo có thể được lắp đặt ở nhiều vị trí, dễ tối ưu không gian trong ngôi nhà.

Đồng thời, do có kích thước nhỏ, ít chi tiết nên bàn thờ treo có thể được chế tác xong trong thời gian ngắn, tốn ít công vận chuyển và lắp ráp, từ đó dẫn đến giá thành rẻ, phù hợp cho ngân sách của mọi gia đình. 

Bàn thờ treo có kích thước nhỏ gọn
Bàn thờ treo có kích thước nhỏ gọn

Tuy nhiên, do bàn thờ treo có kích thước nhỏ nên có cảm giác tồn tại thấp, khi đó nếu sử dụng bàn thờ treo trong một không gian lớn sẽ không tạo nên được cảm giác tôn nghiêm và linh thiêng mà một không gian thờ nên có. 

Đồng thời, do bàn thờ treo phải bắt vít vào tường nên bức tường cũng cần đảm bảo độ chắc chắn, kết cấu khỏe, độ chịu lực tốt để lắp loại bàn thờ này. Bên cạnh đó, bàn thờ treo có không gian mặt bàn thờ nhỏ nên gia chủ cũng không thể đặt nhiều bài vị cùng một lúc và cần hạn chế đặt nhiều loại đồ thờ lên bàn thờ. 

Điểm quan trọng nhất mà gia chủ cần lưu ý là bàn thờ treo thường được đặt trên cao, như đã kể trên là vào khoảng 2,34m so với mặt sàn. Khi đó, gia chủ thường sẽ phải kê ghế hoặc sử dụng những vật dụng tương tự để có thể sắp lễ hoặc thắp hương trên bàn thờ. Việc này tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, đặc biệt đối với người già và trẻ nhỏ. Do đó, gia chủ cũng nên cân nhắc kỹ lưỡng yếu tố an toàn cho mình và thành viên gia đình khi sử dụng loại bàn thờ này.

5/5 (1 bầu chọn)