Phân biệt Bồ Tát Chuẩn Đề và Bồ Tát Thiên Thủ Thiên Nhãn

Bồ Tát Thiên Thủ Thiên Nhãn

Bồ Tát Thiên Thủ Thiên Nhãn có tên đầy đủ là Thiên Thủ Thiên Nhãn Quán Thế Âm Bồ Tát, còn được gọi là Phật Bà Nghìn Tay Nghìn Mắt, Thiên Thủ Thiên Nhãn Quán Tự Tại, Thiên Tý Quan Âm, Thiên Thủ Thánh Quán Âm,... Ngài là vị Bồ Tát quan trọng và thường thấy trong nội thất đình chùa của Phật giáo Đại Thừa.

Theo ghi chép trong Thiên Thủ Kinh, Bồ Tát Thiên Thủ Thiên Nhãn là hóa thân của Quán Thế Âm Bồ Tát, hoặc trong một số tài liệu khác có ghi lại rằng Ngài là hóa thân của Chính Pháp Minh Như Lai hoặc Đại Phật Như Lai.

Vẻ ngoài của ngài thể hiện đúng theo danh hiệu của ngài “Thiên Thủ Thiên Nhãn” - “Nghìn tay nghìn mắt”. Nghìn mắt của ngài thể hiện cho sự tinh tường, thông tỏ vạn vật trên thế gian, những điều hay dở, xấu đẹp hoặc những chuyện từ những kiếp trước, ngài đều có thể nhìn thấu. Nghìn tay của ngài đại diện cho lòng từ bi và bao dung, ngài luôn dang rộng cánh tay để cứu giúp chúng sinh qua khỏi những khổ đau, thức tỉnh từ những suy nghĩ sân si, u tối, dẫn dắt chúng sinh hướng tới con đường giác ngộ để họ có thể được về cõi Tây Phương Cực Lạc sau này khi rời khỏi trần thế.

Bồ Tát Chuẩn Đề

Bồ Tát Chuẩn Đề có tên đầy đủ là Chuẩn Đề Vương Bồ Tát, bên cạnh đó ngài còn được gọi là Phật Mẫu Chuẩn Đề, Thất Câu Chi Phật Mẫu Chuẩn Đề hoặc Chuẩn Đề Bồ Tát. 

Tên ngài trong tiếng Phạn là Cundi, mang nghĩa Năng hành, Thanh tịnh và Thành thực. Trong đó, ý nghĩa đầu tiên “Năng hành” thể hiện cho trí tuệ rộng lớn và thệ nguyện cao cả, hai yếu tố này cho thấy khả năng to lớn và tấm lòng của Bồ Tát dành cho chúng sinh. “Thanh tịnh” và “Thành thực” là hai yếu tố quan trọng cần có của người tu hành, giúp họ thành công trên con đường tu tập và đạt được giác ngộ.

Chuẩn Đề Bồ Tát được nhắc đến nhiều trong Kim cương thừa. Ngài là một trong những vị Bồ Tát quan trọng trong phái Đại thừa của Phật giáo, nắm giữ tôn vị trong Quan Âm Bộ.

Phân biệt Bồ Tát Thiên Thủ Thiên Nhãn và Bồ Tát Chuẩn Đề

Bồ Tát Thiên Thủ Thiên Nhãn

Khuôn mặt

Thiên Thủ Thiên Nhãn Bồ Tát được khắc họa có khuôn mặt tròn đầy, cân đối, mắt khép hờ nhìn xuống dưới, cổ cao, tóc buông dài sau lưng, đầu đội mũ. Phần đầu của Thiên Thủ Thiên Nhãn Bồ Tát có 11 khuôn mặt tương ứng cho 11 quả vị. Các khuôn mặt được sắp xếp thành 5 tầng theo ngũ trí Phật:

• Tầng 1 tượng trưng cho Pháp thân - Phật A Di Đà
• Tầng 2 tượng trưng cho Báo thân - Bồ Tát Đức Kim Cương Thủ
• Tầng 3, 4, 5 tượng trưng cho Hóa thân với 9 khuôn mặt. Ba khuôn mặt ở giữa biểu tượng cho Đức Phật A Súc Bệ (Đại viên cảnh trí) ở phương Đông, đại diện cho lòng đại từ đại bi, lấy việc thiện làm gốc tạo nên tâm an yên, thanh tịnh. Ba khuôn mặt bên trái biểu tượng cho Đức Bảo Sinh Phật ở phương Nam, đại diện cho tinh thần hàng phục cái ác, tôn trọng sự bình đẳng. Ba khuôn mặt bên phải biểu tượng cho Phật A Di Đà, cụ thể là cho thuyết pháp của ngài, ở phương Tây, hướng chúng sinh tới con đường giác ngộ.

Hình thể

Thiên Thủ Thiên Nhãn Bồ Tát toàn thân có màu trắng, tỏa ra ánh hào quang, hai tay phía trước kết ấn Hiệp chưởng, một số cánh tay khác (trên tượng Phật Sơn Đồng là 38 cánh tay) cầm các pháp bảo như kiếm, búa, châu báu, bánh xe, tràng hoa, tấm lụa, tịnh bình,... Ngoài ra, ngài còn 42 cánh tay thể hiện cho 42 tu chứng cứu độ của ngài ở 25 cõi để thành giác ngộ. Những cánh tay bên ngoài còn lại đại diện cho các hóa thân của ngài đến muôn nơi để cứu độ chúng sinh.

Hạnh nguyện

Hạnh nguyện của Thiên Thủ Thiên Nhãn Bồ Tát là soi rọi muôn cõi trần thế, vươn tay cứu vớt chúng sinh khỏi bể khổ vô thường, hướng Phật tử đi trên con đường đúng đắn và sớm đạt được hạnh nguyện, thoát khỏi luân hồi, đến được cõi Tây Phương.

Khi đứng trước tượng Phật Bà Nghìn Mắt Nghìn Tay trong không gian thờ, chúng sinh có thể cầu cuộc sống bình an, viên mãn, tránh điều xui rủi và gặp nhiều may mắn.

Bồ Tát Chuẩn Đề

Khuôn mặt

Tôn tượng của Bồ Tát Chuẩn Đề trong tượng thờ đền điện có một đầu và ba mắt - Tuệ Nhãn, Phật Nhãn và Pháp Nhãn. Ba mắt này mang ý nghĩa “Ba Đế chẳng dọc chẳng ngang, nhất như bình đẳng”. Mỗi con mắt này được khắc họa mang nét tinh tế, cao thâm và sắc sảo, thể hiện cái nhìn soi rõ bốn phương tám hướng, nhìn thấu được mọi sự trong các cõi. Trên đầu Bồ Tát Chuẩn Đề đội mão Hao Quang khắc họa 5 vị Như Lai. 

Hình thể

Bồ tát Chuẩn Đề toàn thân có màu vàng nhạt, tỏa ra hào quang trắng quanh thân. Màu vàng trên thân tượng trưng cho Thai Tạng Giới, màu trắng hào quang tượng trưng cho Kim Cương Giới và màu vàng trắng giao thoa tượng trưng cho Đức Năng Sinh.

Giống với Bồ Tát Thiên Thủ Thiên Nhãn, Bồ Tát Chuẩn Đề cũng có nhiều tay nhưng thường không cố định là bao nhiêu, có thể là 4, khi thì 16 hoặc 32, thậm chí có thể lên đến 80 cánh tay. Hai cánh tay phía trước kết Chuẩn Đề Ấn trước ngực, hai tay bên dưới kết ấn Tam Muội.

Các cánh tay còn lại của Bồ Tát Chuẩn Đề cũng cầm các pháp bảo nhưng được phân chia rõ ràng. Các cánh tay bên trái cầm các pháp bảo mang thánh tài như hoa sen, châu báu, dải lụa, hộp kinh,... để ban phát điều lành và dẫn đường giải thoát. Còn các cánh tay bên phải cầm các pháp bảo mang tính hàng phục như kiếm, bùa, chày, móc câu,... để nghiêm trị chúng sinh cang cường.

Chúng sinh thường khắc họa Chuẩn Đề Bồ Tát trong thế thiền định, ngài ngồi kiết già trên tòa sen, phía dưới có hai vị Long Vương.

Hạnh nguyện

Hạnh nguyện của Bồ Tát Chuẩn Đề là tất cả Phật tử đều đi đúng theo con đường tu tập của bản thân, sớm đạt được hạnh nguyện và tiến vào Niết Bàn. Ngài còn nguyện hộ trì cho chúng sinh mang bệnh tật, thể chất kém cỏi, nghiệp chướng quanh mình,...

Khi đứng trước tượng Bồ Tát Chuẩn Đề, chúng sinh có thể cầu nguyện những điều tốt lành, giải trừ nghiệp chướng, có sức khỏe thể chất và tâm hồn.