
Tại sao nên thờ tượng Ông Ngựa?
Theo quan niệm dân gian Việt Nam, ngựa là loài vật biểu tượng của sức mạnh, sự bền bỉ và lòng trung thành nên tượng Ông Ngựa thờ cũng có ý nghĩa tương ứng, là linh vật mang đến tài lộc, may mắn, đồng thời là hiện thân của ý chí kiên trì và tinh thần không ngại khó. Trong tín ngưỡng dân gian, ngựa gỗ thường được đặt theo đôi, phổ biến nhất là ngựa đỏ và ngựa trắng, trong nhiều không gian đình chùa, nhất là tại khu vực Tiền Tế của các đền, phủ, nơi thờ các vị thần linh hoặc nhân vật anh hùng, danh sĩ trong lịch sử.
Tượng Ông Ngựa có hình dáng mạnh mẽ và oai nghiêm, gợi nhớ đến hình ảnh của những chiến mã oai phong, đồng hành cùng các vị anh hùng trong công cuộc bảo vệ quê hương, đất nước, điển hình nhất là chú ngựa sắt trong truyền thuyết Thánh Gióng. Người Việt tin rằng việc thờ tượng Ông Ngựa không chỉ để cầu sự phù trợ từ các vị thánh thần, anh hùng mà còn nhằm thể hiện lòng biết ơn và tri ân sâu sắc đến các vị.

Theo quan niệm dân gian, ngựa cũng là vật cưỡi của nhiều vị thánh thần khi họ chu du trong nhân gian. Khi đó, ngựa là linh vật nối giữa thế giới thực tại và thế giới tâm linh, giúp truyền tải những mong ước, nguyện vọng của nhân dân đến với các vị bề trên, từ đó mang lại sự bình an, thuận lợi và hanh thông trong cuộc sống.
Ý nghĩa tượng Ông Ngựa màu đỏ
Màu đỏ, tượng trưng cho sự may mắn, quyền uy và sức mạnh, gắn liền với hình tượng của các vị thần linh và nhân vật cao quý trong tín ngưỡng dân gian. Ngoài ra, xét về phong thủy, màu đỏ đại diện cho mệnh hỏa, thể hiện cho ý chí kiên cường, mạnh mẽ và không ngại xông pha.
Ông Ngựa màu đỏ thường được đặt trong không gian thờ các vị Tôn Quan như Đệ Nhất, Đệ Nhị, Đệ Tam Giám Sát, Đệ Tam Thủy Phủ, Đệ Ngũ và Đệ Nhị Ngoại.
Tượng ngựa gỗ thờ đỏ thường được chế tác từ các loại gỗ quý như gỗ mít, gỗ dổi hay gỗ hương, được chạm trổ hoa văn tinh xảo, chẳng hạn như hình ảnh Tứ Linh (long, lân, quy, phụng) trên giáp, yên và bệ ngựa. Ông Ngựa màu đỏ còn thường được chế tác thêm đôi cánh, cho thấy đây là linh thần có thể bay lượn, là vật cưỡi của các vị thánh thần trên thiên cung hoặc giữa thiên cung với trần thế.

Ý nghĩa tượng Ông Ngựa màu trắng
Tượng Ông Ngựa màu trắng gắn liền với hình tượng giống ngựa quý trong tâm thức người Việt. Trong văn hóa tín ngưỡng, ngựa trắng không chỉ thể hiện cho sự bền bỉ, kiên nhẫn mà còn đại diện cho ánh sáng, sự sống, sự thuần khiết và may mắn. Người Việt tin rằng thờ Ông Ngựa màu trắng sẽ mang lại tài lộc dồi dào, giúp gia chủ phát triển trong công việc kinh doanh, sự nghiệp thăng tiến và gặp nhiều thuận lợi trong cuộc sống.
Đặc biệt, trong lịch sử còn ghi chép, có lần thần linh đã giáng trần trong hình hài ngựa trắng để chỉ dẫn cho vua Lý Thái Tổ xây thành Thăng Long, sau đó nhà vua đã cho xây dựng đền Bạch Mã – một trong tứ trấn bảo vệ kinh thành Thăng Long xưa, phong ngựa trắng làm thần hộ quốc, trấn giữ phía Đông kinh thành.
Trong đạo Phật, hình tượng ngựa trắng còn đại diện cho việc phổ hóa Phật pháp, thể hiện lòng thành kính và hướng thiện của con người. Tiếng hí của ngựa cũng được coi là tiếng gọi đánh thức những tăng ni phật tử khỏi cơn mê man, buồn ngủ, giữ tỉnh táo để tập trung tu tập.
Ngoài ra, màu trắng còn đại diện cho mệnh kim, thể hiện cho ý chí, sự trấn tĩnh, kiên nhẫn và sức mạnh tinh thần mạnh mẽ.
Tượng Ông ngựa trắng thường được thờ trong am, miếu thờ các vị quan thần nhỏ, các Cậu,... Tượng ngựa gỗ thờ màu trắng thường có đầy đủ với dây cương, đao kiếm và các chi tiết tinh xảo. Trong văn hóa một số vùng miền, ngựa trắng còn được gắn thêm đôi cánh, biểu thị ý chí kiên cường và sự sống mạnh mẽ.

Ý nghĩa tượng Ông Ngựa màu đen
Ông Ngựa màu đen là Ông Ngựa hiếm gặp hơn hai vị ở trên, thường thấy nhất ở Huế do người dân ở đây quan niệm rằng ông Chiêm Thành sống trên đất Huế và ngựa đen là linh thần phò trợ ông Chiêm Thành.
Xét theo góc độ phong thủy, màu đen tượng trưng cho mệnh thủy, thể hiện cho tinh thần và vẻ ngoài nhẹ nhàng, linh hoạt nhưng ẩn chứa sức mạnh to lớn, kiên cường.
Một số Ông Ngựa có màu khác
Bên cạnh ba Ông Ngựa màu đỏ, trắng và đen, còn có một số Ông Ngựa có màu khác ít phổ biến hơn, bao gồm:
- Ông Ngựa màu xanh lục thờ trong am Thái tử Đông Cung. Xanh lá thuộc hành Mộc, thể hiện cho sức sống mãnh liệt và sự phát triển không ngừng.
- Ông Ngựa màu vàng thờ ngài Đệ Nhị. Màu vàng có thể thuộc mệnh Thổ hoặc Kim, đều thể hiện cho sự bình tĩnh, phát triển chậm mà chắc.
Dù có màu sắc khác biệt nhưng tựu chung lại, các Ông Ngựa đều là những linh thần phò trợ cho các vị thần linh, thể hiện cho những mong ước và ý nghĩa tinh thần nhất định mà người dân muốn đạt được. Ông Ngựa được thờ trong đền miếu nào sẽ phò trợ cho vị thần hoặc danh sĩ được thờ tại đó.