Sự tích về bức tượng Tuyết Sơn trong đạo Phật

Ngài bắt đầu cuộc hành trình tu hành bằng việc từ bỏ mọi tài sản và địa vị, sống trong rừng sâu trên núi tuyết Himalaya để tự mình tu tập với chế độ ăn uống khắc khổ và thực hiện những hành vi khổ hạnh nghiêm ngặt. Ngài từng nhịn ăn đến mức cơ thể gầy gò, chỉ còn da bọc xương. Ngài đã chấp nhận những cực hình thể xác để đạt được giải thoát tinh thần. Tuy nhiên, sau sáu năm tu hành khổ hạnh nhưng không đạt được giác ngộ, Ngài nhận ra rằng con đường này không dẫn đến sự giải thoát và quyết định từ bỏ. Ngài chọn con đường trung đạo, không khổ hạnh quá mức nhưng cũng không sống trong hưởng thụ, để đạt đến sự cân bằng và giác ngộ tối thượng. Đến năm thứ bảy, ngài từ bỏ con đường khổ hạnh và đạt đến giác ngộ, trở thành Phật.

Đến năm thứ bảy, dưới cội cây Bồ đề ở Bodh Gaya, sau 49 ngày thiền định, Ngài đã đạt được giác ngộ, trở thành Phật Thích Ca Mâu Ni và bắt đầu truyền bá những giáo lý quan trọng về sự giải thoát và giác ngộ.

Vì sao tượng có tên gọi “Tuyết Sơn”

Dãy núi Himalaya, nơi thái tử Tất Đạt Đa tu khổ hạnh, là dãy núi cao nhất hành tinh với 14 đỉnh núi cao nhất thế giới (trên 8.000 m),trải rộng khắp 7 quốc gia: Bhutan, Trung Quốc, Ấn Độ, Nepal, Pakistan, Myanmar và Afghanistan. Tên gọi Himalaya có nghĩa là “nơi ở của tuyết”, vì vậy, tượng được gọi là Tuyết Sơn, danh hiệu này được sử dụng cho thời kỳ khổ hạnh của ngài.

Cũng có một số tài liệu khác giải thích rằng "Tuyết" biểu tượng cho sự tinh khiết và sự khổ hạnh, trong khi "Sơn" tượng trưng cho sự kiên định và cao quý. Tổng thể, tên gọi "Tuyết Sơn" tượng trưng cho sự kiên nhẫn, lòng từ bi và tinh thần quyết tâm trong hành trình tìm kiếm giác ngộ của Đức Phật.

Tượng Tuyết Sơn thường được tạc dưới hình dáng một người khắc khổ, gầy gò, ngồi trong tư thế tự nhiên thoải mái, đầu hơi nhô về phía trước, chân phải gấp ngang và đặt áp sát bệ ngồi, chân trái chống thẳng. Tay phải gấp thước thợ, đặt úp bàn tay lên đùi, trong khi tay trái hơi gấp và đặt cẳng tay lên đùi. Tượng chỉ khoác hờ mảnh áo trên vai trái, để lộ gần như toàn bộ bộ xương với những nếp nhăn, vặn trũng xuống. Đầu tượng là một khối căng tròn, khuôn mặt xương xương với hốc mắt và gò má lõm, thể hiện sức sống mạnh mẽ. Các nếp quần áo đổ dồn xuống dưới, tăng thêm vẻ tiều tụy của tượng, nhưng vẫn thấy được sự thanh thản, suy tư trong ánh mắt xa xăm và toàn thân tĩnh tại, ung dung. Toàn thân tượng được sơn màu nâu đen, nổi bật trên toàn cảnh vàng son, khẳng định sự từ tâm của nhà Phật, gợi lên cái chết về hình thức để tôn cao cái sống của bản thể.

Do khi đó Ngài chưa đắc đạo, chưa trở thành Phật nên tượng Tuyết Sơn không ngồi trên tòa sen.

Ngày nay, tượng thường được chế tác bằng các chất liệu như đồng, gỗ, đá hoặc thạch cao, với độ tỉ mỉ và tinh xảo cao. Hình ảnh Đức Phật gầy gò trong bức tượng Tuyết Sơn biểu hiện cho sự hy sinh và khổ hạnh, là biểu tượng của sự kiên định và lòng từ bi vô hạn.

Ý nghĩa thờ cúng tượng Tuyết Sơn

Thờ cúng tượng Tuyết Sơn mang đến nhiều ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tâm linh của người Việt Nam. Tượng thờ Tam Bảo, bao gồm tượng Tuyết Sơn, là biểu tượng của sự hy sinh và kiên định trong hành trình tìm kiếm chân lý và giác ngộ. Việc thờ cúng tượng Tuyết Sơn giúp con người nhớ đến sự khổ hạnh và lòng từ bi của Đức Phật, từ đó hướng dẫn họ sống đúng đạo lý, phát triển tâm hồn và tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn.

Việc thờ cúng tượng Tuyết Sơn còn mang ý nghĩa khuyến khích con người kiên nhẫn và quyết tâm trong cuộc sống, vượt qua mọi khó khăn và thử thách. Tượng thờ Tam Bảo không chỉ là việc giữ gìn truyền thống, mà còn là cách để con người tìm kiếm sự an lạc và hướng thiện.

Để truyền đạt cái chí kiên dũng của Ngài, trong nhiều ngôi chùa ở Việt Nam như chùa Bút Tháp (Bắc Ninh),chùa Tây Phương, chùa Trăm Gian, chùa Mía (Hà Nội),chùa Keo (Thái Bình),... đều có pho tượng Tuyết Sơn, còn được gọi là tượng Thích Ca khổ hạnh, khắc họa thân thể gầy gò, chỉ còn da bọc xương.

Lưu ý khi thờ cúng tại nhà

Thờ cúng bức tượng Tuyết Sơn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc trong đạo Phật. Nó nhắc nhở người tu hành về sự kiên trì, nhẫn nhịn và tinh thần vượt qua khó khăn để đạt được giác ngộ. Bức tượng Tuyết Sơn không chỉ là tượng thờ Tam Bảo mà còn là biểu tượng của sự giác ngộ và an nhiên. Người thờ tượng này cũng thể hiện lòng tôn kính và tri ân đối với Đức Phật, người đã vượt qua mọi gian khổ để mang lại ánh sáng trí tuệ cho nhân loại.

Khi thờ cúng bức tượng Tuyết Sơn tại nhà, cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo sự trang nghiêm và tôn kính:

• Vị trí trên ban Tam Bảo: Tượng thờ Tam Bảo nên được đặt ở vị trí cao nhất trên ban thờ, thể hiện sự tôn kính đối với Đức Phật. Các bức tượng khác như tượng Bồ Tát, La Hán nên được đặt ở vị trí thấp hơn.
• Hướng Đặt Tượng: Tượng nên được đặt hướng về cửa chính hoặc nơi có ánh sáng tự nhiên, biểu thị cho sự đón nhận ánh sáng trí tuệ và năng lượng tích cực.
• Sự Sạch Sẽ: Ban thờ và khu vực xung quanh phải luôn sạch sẽ và gọn gàng. Không nên đặt những vật dụng không liên quan lên ban thờ để tránh làm mất đi sự trang nghiêm.
• Lễ Vật Cúng Dường: Các lễ vật như hoa tươi, nước sạch, trái cây nên được thay đổi thường xuyên. Tránh sử dụng những vật phẩm cúng dường đã hỏng hoặc không còn tươi mới.
• Nghi thức Khi Thờ Cúng: Khi thờ cúng, người cúng nên giữ tâm trạng thanh tịnh, tịnh khiết, tránh để những lo âu, phiền muộn ảnh hưởng đến buổi lễ.

Việc thờ cúng bức tượng Tuyết Sơn không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà còn là cơ hội để mọi người nhắc nhở về giá trị của sự kiên trì, nhẫn nhịn và tinh thần vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Bức tượng Tuyết Sơn là một biểu tượng tinh thần cao đẹp, tượng thờ Tam Bảo mang lại sự an nhiên và trí tuệ cho người thờ cúng./.