Skip to content

Sự tích về Tứ Phủ Thánh Cậu trong đạo Mẫu của người Việt

Tứ Phủ Thánh Cậu là các cậu bé hiếu động, quả cảm, mạnh mẽ và chính trực. Tuy nhiên, thân thế và các giai thoại về các Thánh Cậu hầu như không được lưu truyền lại nhiều. Các Thánh Cậu thường hầu cận bên cạnh các Quan Hoàng và riêng với Cậu Bé Bản Đền được gọi theo tên ngôi thứ của vị Quan Hoàng mà Cậu hầu cận.

Do các Thánh Mẫu, Quan Hoàng đều có các Cô, các Cậu hầu cận nên tượng Cô, tượng Cậu thường được thờ tại các Lầu trong các đền phủ, trong đó mỗi Lầu Cậu có thể thờ một hoặc nhiều Cậu cùng lúc.

Các Thánh Cậu đều là người tài giỏi, có tấm lòng bao dung và một lòng giúp dân, giúp nước. Do đó, người dân thường thờ các Thánh Cậu để tưởng nhớ công ơn của các Cậu, đồng thời cầu nguyện một cuộc sống an bình, ấm no.

Cậu Hoàng Cả

Cậu Hoàng Cả hay còn gọi là Cậu Bé Hoàng, Cậu Hoàng Cả Phủ Dầy, hoặc Cậu Bé Hoàng Thiên, Cậu Hoàng Cả Sòng Sơn. Cậu là vị Thánh Cậu đứng đầu trong Tứ Phủ Thánh Cậu. Bên cạnh các Ông Hoàng, Cậu cũng hầu cận Mẫu Thượng Thiên. 

Theo truyền thuyết, Cậu xuất thân từ hoàng tộc trên thiên cung, tương truyền rằng Cậu bị phạt xuống trần gian vì mắc tội. Cũng có nơi khác kể lại rằng Cậu tuân theo lệnh Vua Cha hạ phàm để giúp dân, giúp nước, giữ gìn bờ cõi và cuộc sống an yên của nhân dân. Khi còn ở tuổi thiếu niên, Cậu đã hóa về trời.

Khi ngự đồng, Cậu Hoàng Cả mặc áo đỏ, đeo mạng chéo, hai tay thắt hoa, đội khăn chít mỏ rìu. Cậu ngự về làm lễ khai quang, múa hèo và phản ngự thông truyền. Ngày chính tiệc của Cậu là ngày 17 tháng 2 âm lịch, còn ngày hiển linh là 18 và 19. Ngoài ra, ngày giáng lần thứ hai của Cậu là vào mùng 9 tháng 7 âm lịch. 

Tượng Cậu Hoàng Cả (bên trái)
Tượng Cậu Hoàng Cả (bên trái)

Cậu Hoàng Đôi

Cậu Hoàng Đôi, tương tự như Cậu Hoàng Cả, là người hầu cận Mẫu Thượng Thiên tại Sòng Sơn, Phố Cát. Tuy nhiên, rất ít thông tin về thánh tích và danh tính cụ thể của Cậu Hoàng Đôi được lưu truyền trong dân gian.

Khi về ngự đồng, Cậu Hoàng Đôi mặc áo màu xanh, đeo mạng chéo, đội khăn chít mỏ rìu thắt khăn hoa và đi ghệt chân. Cậu ngự về làm lễ khai quang, múa hèo, phản ngự thông truyền, đồng thời ban phát tài lộc cho các con nhang đệ tử. 

Tượng Cậu Hoàng Đôi (bên trái)
Tượng Cậu Hoàng Đôi (bên trái)

Cậu Hoàng Bơ Thoải

Theo dân gian truyền lại, Cậu Hoàng Bơ Thoải là con của Vua Cha Ngọc Hoàng, theo lệnh giáng trần để cứu giúp nhân gian. Sau khi hóa thân về trời, Cậu ở Thoải Phủ, hầu cận cạnh Mẫu Thoải và Vua Cha Bát Hải Động Đình.

Cậu Hoàng Bơ Thoải là một trong những vị Thánh Cậu có uy quyền lớn ở Thoải Phủ. Các loài Long Xà, Thủy Tộc và Thủy Tiên đều tuân theo lệnh của Cậu. Bên cạnh đó, Cậu còn nổi tiếng với tài làm ruộng, hỗ trợ nhân dân trong thời gian Cậu giáng trần.

Tiệc chính của Cậu Hoàng Bơ diễn ra là ngày 7 tháng 3 âm lịch. Cậu là một trong những vị  Thánh Cậu hay ngự đồng nhất. Cậu mặc áo trắng, thắt hoa, đeo mạng, đội khăn chít mỏ rìu, đi ghệt chân. Khi về đồng, Cậu múa hèo, chèo thuyền và làm lễ phán ngự, đồng thời ban tài lộc cho nhân gian. 

Cậu Hoàng Tư

Cậu Hoàng Tư, hay còn gọi là Cậu Đệ Tứ, hiện không có nhiều thông tin cụ thể được lưu truyền về Cậu. Người ta chỉ biết rằng Cậu là người hầu cận Chầu Đệ Tứ và Quan Lớn Đệ Tứ khâm sai. Và vì vậy, khi muốn dâng lễ và cầu khấn trước Cậu, bạn nên đến Lầu Cậu trong các đền thờ của hai vị này.

Cậu Đệ Tứ mặc áo màu vàng, đội khăn chít mỏ rìu, đeo mạng, thắt hoa và đi ghệt chân khi về ngự đồng. Cậu thường múa hèo, múa cung tên, cờ kiếm, đồng thời phán ngự thông truyền và ban tài lộc cho chúng đệ tử.

Cậu Hoàng Quận

Cậu Hoàng Quận, còn được gọi là Cậu Bé Quận hoặc Cậu Bé Đồi Ngang. Theo truyền thuyết, trước đây Cậu có tên là Thanh Cổn, quê tại Thanh Hóa, là con trai của Thánh Mẫu Liễu Hạnh và chàng Mai Thanh Lâm trong lần giáng trần thứ ba của Thánh Mẫu.

Cậu Bé Đồi Ngang từ nhỏ đã tài giỏi, lớn lên giúp đỡ dân chúng và bảo vệ đất nước. Sau này, Cậu Hoàng Quận theo hầu cận cho Mẫu Liễu Hạnh tại Phủ Đồi Ngang và đảm nhận nhiệm vụ chấm đồng lính mới.

Giống như Cậu Bơ Thoải, Cậu Hoàng Quận cũng là một trong những vị Thánh Cậu hay giáng đồng nhất trong hàng vị các vị Thánh Cậu. Khi ngự đồng, Cậu thường mặc áo màu xanh lá, chân quấn xà cạp, đầu vấn khăn đầu rìu, đi hài thêu hoa. Cậu thường múa hèo, múa gậy, bắn cung, nhảy ngựa, hò reo vang dội,... 

Để dâng lễ cho Cậu Hoàng Quận, bạn có thể đến Đền Đồi Ngang, nơi đây không chỉ thờ tượng Mẫu Liễu Hạnh mà còn là nơi linh thiêng thờ Cậu Bé Đồi Ngang. 

Tượng Cậu Hoàng Quận (bên trái)
Tượng Cậu Hoàng Quận (bên trái)

Cậu Bé Bản Đền

Cậu Bé Bản Đền là vị Thánh Cậu hầu cận tại một đền cụ thể. Ngoài những Cậu theo hầu cận Thánh Mẫu, Quan Lớn hay các Thánh Chầu nêu trên, mỗi đền thờ Mẫu đều có Lầu Cô, Lầu Cậu để thờ tượng Cô, tượng Cậu, trong đó các Cậu Bé hầu tại đền đều ngự ở Lầu Cậu. Những Thánh Cậu này được gọi là Cậu Bé Bản Đền. Một số Cậu Bé Bản Đền được nhiều người biết đến trong dân gian có thể kể đến như Cậu Bé Đông Cuông, Cậu Bé Phủ Bóng,...

Khi ngự đồng, Cậu Bé Bản Đền thường mặc áo xanh, thắt hoa, đội khăn mỏ rìu, đeo mạng chéo và đi ghệt chân. Cậu về sẽ thực hiện các nghi lễ như khai quang, múa võ, múa hèo, múa sư tử, đánh tập tầm vông, hiến tửu, nghe thơ và phát lộc.

5/5 (1 bầu chọn)