Các loại gỗ phổ biến dùng để tạc tượng

Tại sao nên dùng gỗ để làm tượng?

Gỗ từ lâu được coi là một trong những vật liệu phổ biến và ưu tiên cho việc tạo tác các loại tượng gỗ đẹp cho đình chùa và gia đình Việt. Điều này xuất phát từ tính chất ổn định, ôn hòa và độ bền cao hơn nhiều so với một số chất liệu khác.

Quan niệm phong thủy cũng góp phần tăng thêm giá trị cho việc sử dụng gỗ trong chế tác các loại tượng gỗ đẹp. Gỗ thuộc hành Mộc và theo quan niệm phong thủy, hành Mộc có khả năng tạo sự hài hòa cho ngôi nhà, cân bằng các yếu tố của Ngũ Hành. Việc thỉnh tượng gỗ không chỉ đem lại may mắn và bình an cho gia đình, mà còn được xem như sự bảo vệ của thần linh. 

Ngoài ra, việc sử dụng tượng gỗ không chỉ có ý nghĩa phong thủy mà còn tạo điểm nhấn cho trang trí nội thất. Những chiếc tượng gỗ đẹp, sơn son thếp vàng đậm tính nghệ thuật được trưng bày trong nhà giúp tạo không gian ấm áp và mang vẻ đẹp cổ điển, tăng thêm vẻ trang trọng cho không gian sống. Các loại gỗ cao cấp như gỗ hương, gỗ bách hoặc tượng gỗ thủy tùng thường mang theo mùi thơm nhẹ nhàng, giúp xua đuổi côn trùng và mang lại cảm giác thoải mái tinh thần và tốt cho sức khỏe.

Gỗ làm tượng cần đảm bảo những yếu tố gì?

Độ bền cao

Gỗ là vật liệu có đặc tính bền, đặc biệt là các loại gỗ chế tác tượng. Gỗ chế tác tượng gỗ đẹp thường ít co giãn và không dễ bị mối mọt. Khi được bảo quản trong môi trường khô ráo bên trong nhà, tượng gỗ có thể tồn tại nguyên vẹn hàng trăm năm mà không mất đi tính chất cơ bản của nó.

Đảm bảo an toàn

Sử dụng gỗ để chế tạo tượng không chỉ đảm bảo tính an toàn mà còn có lợi cho sức khỏe. Đặc biệt, một số loại gỗ như gỗ sưa, gỗ trắc chứa tinh dầu có tác dụng tốt cho sức khỏe con người. Việc tiếp xúc với những loại gỗ này có thể mang lại lợi ích không chỉ về mặt tinh thần mà còn cho thể chất cơ thể.

Vẻ đẹp tinh xảo

Tượng gỗ đẹp thường có vân, thớ và màu sắc đặc trưng, mỗi loại gỗ đều có vẻ ngoài độc đáo. Thêm vào đó, qua thời gian, một số loại gỗ sẽ có xu hướng đổi màu, từ màu sáng chuyển thành màu đậm hơn, tạo nên vẻ đẹp riêng biệt và chắc chắn.

Các loại gỗ phổ biến dùng để tạc tượng

1. Gỗ mít

Gỗ mít là loại gỗ chế tác được sử dụng rộng rãi trong làm tượng, bàn thờ cúng, tủ thờ, hoành phi câu đối và các loại đồ thờ tâm linh khác. Đặc điểm nổi bật của gỗ mít là sự phổ biến và dễ tiếp cận với giá thành rẻ và nguồn cung lớn. Gỗ mít ít bị mục và tiêu tâm, thậm chí có thể được sử dụng làm cột nhà mà không sợ hư hại. 

Gỗ mít có đa thớ, giúp công đoạn đục và gia công diễn ra dễ dàng hơn mà vẫn đảm bảo độ bền và ít bị nứt sau khi gia công. Đặc biệt, gỗ mít phù hợp để sơn phủ, khác biệt hoàn toàn so với các loại gỗ tứ thiết như đinh, lim, sến, táu thường không được sơn phủ do dễ bị bong.

Ưu điểm của gỗ mít nằm ở tính ổn định cơ lý, độ mềm mại, không cong vênh, ít bị mối mọt, và có màu sắc đặc trưng của lõi gỗ, có thể chuyển từ màu vàng sáng đến màu đỏ sẫm sau thời gian dài. Đặc biệt, gỗ mít còn mang theo mùi thơm nhẹ tự nhiên, tạo thêm vẻ đặc biệt cho tác phẩm tượng gỗ đẹp.

2. Gỗ sưa

Gỗ sưa có độ cứng cao và tính dẻo linh hoạt. Loại gỗ này có khả năng chịu đựng được môi trường ngoại cảnh như mưa nắng, đồng thời mang vẻ đẹp độc đáo với vân gỗ và mùi thơm dịu nhẹ. Sưa được chia thành ba loại: sưa trắng, sưa đỏ và sưa đen. Trong số đó, sưa trắng có giá trị thấp nhất, tiếp theo là sưa đỏ và sưa đen được coi là "tuyệt gỗ" vì sự hiếm có của nó. Gỗ sưa đen là loại gỗ quý hiếm, tạo nên những tác phẩm tuyệt vời và được đánh giá cao trong nghệ thuật tạc tượng.

3. Gỗ trắc

Gỗ trắc là vật liệu được ưa chuộng trong điêu khắc tượng. Gỗ trắc có màu đỏ cà rốt đặc trưng, mùi hơi chua, có đặc tính cứng, nặng tạo cảm giác vững chãi. Bề mặt gỗ trắc khi chà nhẹ sẽ có độ bóng tự nhiên cao và mịn nhờ chứa tinh dầu tự nhiên. Điều đặc biệt là gỗ trắc không chỉ bền mà còn không bị tác động từ mối mọt, không cong vênh. Có ba loại gỗ trắc: trắc vàng, trắc đỏ và trắc đen. Gỗ trắc đen là loại quý hiếm, có giá trị cao và đem lại sự độc đáo cho các tác phẩm điêu khắc.

4. Gỗ giáng hương

Gỗ giáng hương là một trong những loại gỗ quý hiếm có sẵn trong tự nhiên, với màu nâu hồng và vân đẹp độc đáo. Điểm đặc biệt của gỗ này là mùi thơm đặc trưng. Tinh dầu tự nhiên có trong gỗ giáng hương không chỉ tạo ra hương thơm độc đáo mà còn giúp gỗ tránh được tác động của mối mọt. Gỗ giáng hương cứng, trắc và nặng nhưng lại dễ chế tác thành các loại tượng gỗ đẹp hoặc các loại sản phẩm tượng phật Sơn Đồng khác. Với độ quý hiếm và giá trị cao, gỗ giáng hương thường là lựa chọn của những người yêu nghệ thuật và thường được sưu tầm và sở hữu như một đồ trang trí quý giá. 

5. Gỗ gụ

Gỗ Gụ có thớ gỗ thẳng, vân đẹp, mịn, với màu vàng trắng ban đầu và sau một thời gian có thể chuyển sang màu nâu sẫm hơn. Loại gỗ này cũng thuộc loại gỗ quý với đặc tính bền, dễ đánh bóng, không bị tác động từ mối mọt và ít bị cong vênh. Mặc dù có mùi chua nhẹ nhưng không gây khó chịu, không quá hăng.

6. Gỗ mun

Gỗ Mun thường là lựa chọn phổ biến trong nghệ thuật tạc tượng gỗ đẹp, với đặc tính nặng và thớ gỗ mịn màng, thường có màu đen tuyền hoặc đen sọc trắng. Loại gỗ này chia thành hai loại chính: mun hoa và mun sừng. Mun sừng, với màu đen huyền, thường có giá trị cao hơn so với mun hoa. Gỗ mun thường được sử dụng để điêu khắc các tượng thần như tượng Phúc, Lộc, Thọ, tượng thờ đền điện,... nhờ vào vẻ đẹp độc đáo và các ưu điểm vượt trội.

7. Gỗ tần bì

Gỗ tần bì có đặc điểm về màu sắc khá đa dạng, từ dát gỗ màu nhạt đến gần trắng, cũng như tâm gỗ với gam màu từ nâu xám đến nâu nhạt hoặc có sọc vàng nhạt. Vân gỗ tần bì thường thẳng và to, tạo ra bề mặt gỗ thô đều. Sự đa dạng trong màu sắc cùng với vân gỗ rõ ràng là những đặc tính làm nên vẻ độc đáo cho các sản phẩm tượng gỗ đẹp từ gỗ tần bì.

8. Gỗ thông

Gỗ thông là loại gỗ mềm, nhẹ, thường có màu vàng cam nhạt và vân thẳng đều trên bề mặt. Điểm đặc trưng của gỗ thông là tính nhẹ và dễ chế tác, thường được sử dụng trong nghệ thuật tạc tượng với ưu điểm làm nổi bật sự mịn màng và tính đồng đều trên các tác phẩm điêu khắc và chế tác. 

9. Gỗ sồi đỏ

Gỗ sồi đỏ thường có dát từ màu trắng đến nâu nhạt, với tâm gỗ thường có gam màu nâu đỏ hồng. Điểm đặc trưng của loại gỗ này là ít có đốm do các tia gỗ thường nhỏ hơn. Thớ gỗ sồi đỏ thường thẳng, tạo ra bề mặt gỗ đều, làm nổi bật sự đẹp tự nhiên cho sản phẩm gỗ.

10. Gỗ xoan đào

Gỗ Xoan Đào được biết đến với đặc tính cứng, chắc, và thớ gỗ mịn màng. Với vân đẹp và màu sắc chủ yếu là màu hồng đào, loại gỗ này thường được ưa chuộng trong nghệ thuật tạo hình và điêu khắc.